دلایل هیجانات بازار بورس

به گزارش خبر در گفتگوی خبری  دکتر سعید اسلامی بیدگلی عضو شورای عالی بورس و دبیر کل کانون نهاد های سرمایه گذاری ایران بررسی شد، کشور حدود ۱۵ میلیون نفر کد بورسی فعال داریم و حدود ۴۹ میلیون نفر هم صاحب سهام عدالت هستند که در این آمار لحاظ نمی‌شوند. بازاری که تعداد سرمایه گذاران (نوسهامدار) زیادی دارد، دامنه ریسک بالاتری دارد، لذا به دانش، آگاهی و فرهنگسازی بیشتری نیازمند خواهد بود تا هیجانات این حجم سرمایه گذاران کنترل شود. برای کنترل این هیجانات که در بازار های توسعه یافته دنیا نیز مشاهده می کنیم، می توان موضوع بازار سرمایه را در چندین سطح نگاه و سیاست گذاری کرد.

سطح اول: اقتصاد ایران، در سطح کلان، اقتصادی پر نوسان و غیر قابل پیش بینی است، این موضوع بازار سرمایه را که ذاتا" بازاری پر نوسان است ملتهب می کند. بنابراین بخشی از هیجانات بازار سرمایه،  تحمیل شده از سوی اقتصاد کلان کشور است که ریسک های بالقوه زیادی دارد. کنترل ریسک ها و ایجاد ثبات در اقتصاد کلان کشور آرامش را به بازار های پایین دست به ارمغان خواهد آورد و اگر پیش بینی متغیر های کلان اقتصادی برای سرمایه گذاران تا حدی امکان پذیر شود بازار از آرامش نسبی برخوردارد خواهد بود. رفع تحریم های بین المللی می تواند به ثبات اقتصاد کلان کشور کمک شایانی نماید.

سطح دوم: بخش دیگری از کنترل نوسانات به مسئله ریز ساختار های بازار بر می گردد مانند حجم مبنا و دامنه نوسان قیمت. متولیان بازار سرمایه در خصوص ریزساختارهای بازار سرمایه، سیاست گذاری و تصمیم گیری می کنند. همانطور که می دانیم مهمترین مزیت قانون حجم مبنا، جلوگیری از حرکات پرشیب و یکباره در روند قیمت‌ها است بنابراین تصمیم گیری در خصوص ریزساختارهای بازار، تاثیر بسزایی در روند بازار دارد و در تعیین سرنوشت بازار موثر است. در این سطح می توان به اصلاح فرآیند های صف ساز، تعیین دامنه مناسب نوسان قیمت ها، انتقال برخی از فعالیت های بازار به سبدهای سرمایه گذاری (تشویق مردم) و تدوین قوانین و مقررات به نفع سرمایه گذاری غیر مستقیم (تا افراد با نهاد های متخصص کار کنند) اشاره کرد. در خصوص سرمایه گذاری غیر مستقیم نوسهامداران، از آنجایی که نهاد های متخصص مجبور هستند مطابق دستورالعمل ها مدیریت ریسک دارایی را اجرایی نمایند، نوسهامداران دچار زیان در بازار سرمایه نخواهند شد و این امر می تواند نگاه بلند مدت به بازار را تزریق و تقویت کند.

سطح سوم: حوزه ی آموزش است، تجربه نشان داده سرمایه گذارانی که با آگاهی و سطح دانش بالا وارد بازار سرمایه می شوند از دید مناسب و بلند مدت در بازار بورس برخوردارند و دچار هیجانات کاذب نمی شوند. از آنجایی که بازار سرمایه، بازار شفافی است به همین دلیل بیشتر از سایر بازار های موازی، تحت تاثیر هیجان قرار می گیرد و دچار نوسان می شود. مضاف بر اینکه تغییرات در دامنه نوسان  و حجم مبنا بدون ارتقای سواد مالی و فراگیری فرهنگ سرمایه گذاری از سوی عموم جامعه امکان پذیر نیست.

 سطح چهارم: توجه سیاستگذاران به پیش بینی های خود محقق شونده(self-fulfilling prophecy). برخی پیش بینی ها در اصطلاح اقتصادی_اجتماعی خود محقق شونده هستند یعنی وقتی تعداد زیادی از افراد جامعه یک موضوع یا پیش بینی را دنبال می کنند، در نهایت آن موضوع محقق خواهد شد. این فرآیند بیشتر به دلیل تاثیر ذهنیت افراد بر رفتار و تصمیمات آن‌ هاست زیرا یک پیش گویی مثبت و یا منفی می ‌تواند به شدت در اعتقادات مردم تاثیرگذار باشد، لذا رفتار مردم را به جهتی سوق می ‌دهد که نهایتا این پیش گویی به حقیقت بپیوندد.